Opdat we leren van anderen: ontmoet deze 72 jarige schilder

Wat we kunnen leren van een 72-jarige schilder die nog altijd duurzaam inzetbaar én bevlogen is.

Daarboven in op de foto is Sjaak. Op zijn 15e begon hij als schilder. Inmiddels is hij 72 jaar en nog steeds klimt hij met een lach op zijn gezicht de steigers op. Kwast in de hand, schouders recht. In een vakgebied dat fysiek zwaar is, onder alle weersomstandigheden, is dat bijzonder. Wat maakt dat iemand zó lang zó bevlogen blijft werken? Dat was precies mijn vraag toen ik Sjaak interviewde — samen met drie van zijn collega’s: Jan, Derk en Daan.

Positieve uitzonderingen (Positive Deviants)

In mijn interviewreeks ga ik op zoek naar de positieve uitzonderingen op het gebied van duurzame inzetbaarheid. Mensen die, ondanks dezelfde omstandigheden als hun collega’s, opvallend beter floreren. Deze ‘positive deviants’ doen iets wat werkt — maar wat nog niet wijdverspreid is. Van hen kunnen we leren. Juist door te kijken naar wat wél werkt in de praktijk.

Lange werkdagen, lang werkplezier

Sjaak werkte tot zijn 67e vijf dagen per week. En vaak méér dan acht uur per dag. Avonden, weekenden — dat hoorde er gewoon bij. Na zijn pensioen is hij blijven schilderen. Nu doet hij het rustiger aan: drie dagen per week.
Waarom? Omdat het werk hem energie geeft. Omdat hij er plezier in heeft. En omdat hij onder de mensen wil zijn.

Fysiek fit op 72

Wat opvalt, is hoe fit Sjaak is. Stijgers opbouwen? Sjaak staat al mij de platen boven zijn hoofd. Als een 18 jarige klimt hij behendig de stijgers op. Van lichamelijke slijtage geen enkel spoor. Op de vraag hoe dat mogelijk is, geeft hij het bescheidde antwoordt 

“Ja daarmee heb ik geluk gehad”.

Zijn collega Jan noemt daarbij: schilderen ís fysiek, maar minder zwaar dan bijvoorbeeld stucwerk. En als je het je hele leven doet, blijf je in beweging.

Ik betrap mezelf erop hoe snel ik ‘kantoorwerk’ als het nieuwe normaal beschouw. Terwijl het echte normaal de fysieke beroepen zijn. Dáár is een mens op gebouwd. We zijn niet gebouwd om 8,9 uur lang zitten op een dag, zoals TNO-CBS van recent publiceerde. Terwijl we dat vele zitten wel zijn gaan accepteren onder de noemer ‘Zo is het nou eenmaal’. Niet bepaald een duurzame gedachte. Als je dagelijks in stijgers klimt, gaat je dat op je 72^ste ook met gemak af! Zoals het gezegde luidt: Wat je niet gebruikt, roest vast.

Onder de mensen

Op de vraag hoe het komt dat Sjaak nog werkt, antwoordt niet hijzelf, maar zijn collega Jan.
“Dat komt door zijn vrouw. Mijn zus.” Dat kun je twee kanten op interpreteren — maar we komen snel bij de kern. Wat Sjaak écht belangrijk vindt, zijn de sociale contacten.
Hij houdt van het samenzijn, het lachen met collega’s, het samen de dag doorkomen. Alleen thuis achter de geraniums? Geen denken aan. Daarvoor is hij te graag onder de mensen.

Samen is leuker dan alleen

Ik vraag de mannen hoe het werk zou zijn als ze het alleen moesten doen.
“Dat is geen klap aan,” zegt Jan direct. Werken mét collega’s wordt een goede dag. Werkplezier door verbinding.

Werk maken van sfeer

De sfeer in een team kan alles maken of breken.
Jan en Derk vertellen hoe zij ooit in een fantastisch schildersbedrijf werkten — tot er een nieuwe eigenaar kwam. De sfeer sloeg om. Het team viel uit elkaar. Mensen gingen weg. Uiteindelijk sloten drie van de vier vestigingen.

Ook Sjaak deelt een mooi voorbeeld: zijn oude werkgever blijft hem, jaren na zijn pensioen, uitnodigen voor het bedrijfsfeest en voetbalwedstrijden en stuurt met kerst een mooi pakket. Dat voelt als waardering. Bovendien blijf je zo onderdeel uitmaken van het team. Dat maakt dat Sjaak nog steeds een bevlogen schilder is.

De waarde van leuk werk

Naast sfeer is er natuurlijk nog iets fundamenteels: je moet het werk ook leuk vinden.

“Als je het niet leuk vindt, hou je het niet vol,” 

zegt Jan. En het werk heeft impact: schilderen is zichtbaar, tastbaar. Je ziet het verschil meteen — van dof naar glans, van oud naar nieuw. Bovendien werk je veel buiten, met je handen, in beweging. Dat doet iets met je.

De pauzes zijn goud

Nog iets wat me opviel: de pauzes zijn heilig.
Zorgvuldig gekozen, op vaste tijden, goed verdeeld over de werkdag. Ritme. Geen telefoons. Wél leuke gesprekken. Zelfs Daan, de Millennial van het team, laat zijn mobiel in zijn zak.
De koelboxen zijn gevuld met bruinbrood, fruit en water. Gezond én sociaal.

Ja, er wordt ook veel koffie gedronken. En ja ze hebben ook een top collega van 76 jaar die draait op witbrood en sigaretten. Die uitzonderingen zijn er ook . Maar als we het over duurzame inzetbaarheid en positive deviance hebben, zijn die vaste ritmes, sociale pauzes en gezonde gewoontes het goede voorbeeld.

Wat werkgevers hiervan kunnen leren:

1. Investeer in teamsfeer

Een hecht team houdt elkaar gemotiveerd. Laat mensen samen werken, samen lachen, samen lunchen. Daar groeit bevlogenheid.

2. Ga voorzichtig om met solowerk

Voor de productiviteit lijkt het misschien slim om mensen individueel te laten werken. Maar let op de lange termijn: samen = leuker ⇒ leuker = langer inzetbaar. Vraag wat het team of de medewerker nodig heeft. Juist samen of alleen.

3. Stimuleer echte pauzes

Niet achter een scherm, maar met elkaar. Een goede pauze wordt dan meer dan een onderbreking van het werk. Dat kun je niet opleggen, maar wel stimuleren.

Van praktijk naar strategie

Duurzaam inzetbare medewerkers zijn geen toeval. Ze zijn het resultaat van doordachte keuzes.
Keuzes voor werk dat ertoe doet. Voor verbinding. Voor waardering.

Wil jij als ondernemer of HR-professional ook een organisatie bouwen waar mensen met plezier blijven werken — tot ver na hun pensioen?

Zoek de positive deviant in jouw team.
Ga in gesprek.
Leer van wat wél werkt.
En verspreid het.

Dank je wel Sjaak, Jan, Derk en Daan voor dit warme en inspirerende gesprek.
Jullie laten zien dat werkplezier, vakmanschap en verbondenheid tijdloos zijn.